Nie będzie przesadą stwierdzenie, że jednym z głównych katalizatorów przemiany Wrzeszcza w wielkomiejską dzielnicę na początku XX wieku było powstanie kampusu Politechniki Gdańskiej w południowej części dzielnicy. Tym bardziej zaskakuje fakt, że jak dotąd nie poświecono temu tematowi osobnej książki. Co prawda w przeszłości ukazywały się publikacje poświęcone gdańskiej uczelni technicznej, ale skupiały się one…
Od jesieni ubiegłego roku w Oliwie i we Wrzeszczu tworzone są nowe tzw. osie widokowe. Wycina się lub przycina wybrane drzewa i odsłania niedostępne do tej pory widoki na miasto. We Wrzeszczu jak dotąd powstały cztery takie osie – trzy w Parku Jaśkowej Doliny oraz jedna w Aniołkach. Jest to nawiązanie do przedwojennych punktów widokowych z panoramą Gdańska.…
Kilka archiwalnych zdjęć: Kilka słów „od siebie”: Uczęszczałem do tej szkoły w latach 1990-1998. O francuskich współfundatorach wciąż pamiętano, pierwszym językiem obcym, jakiego tam uczono, był właśnie francuski (klasy 5-8). Nauczyciele byli bardzo różni – tych kiepskich przemilczę, natomiast najlepiej wspominam: p. Danutę Zimną (przedmiot zwany ZPT; uczyła prawie od samego początku, bo…
Duża część mojego najnowszego artykułu w czasopiśmie 30 dni (popełnionego wspólnie z Janem Danilukiem), poświęconego historii obozu pracy przymusowej Narvik dotyczy jego powojennych losów. Przez kilka dekad baraki wykorzystywane były w rozmaitych celach: jako budynki biurowe, przemysłowe, ale także – co dziś słusznie szokuje – mieszkalne. Podobnie działo się z innymi barakami o wojennej proweniencji w…
Niedawno zakończyła się na Allegro ciekawa aukcja (nie było ofert kupna!) – egzemplarz czasopisma Wielkopolska Ilustracja (nr 35 z 1 VI 1935): Zamieszczono w nim całostronicowy artykuł-reklamę, zawierający „garść informacyj o Ognisku Wycieczkowym w Gdańsku, przy Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów Polskich Politechniki Gdańskiej”, czyli popularnym Bratniaku przy Heeresanger 11 (dziś al. Legionów 11, budynek SP…
Jak zapewne większość z Was zdążyła się zorientować, zdjęć ukazujących dawny Wrzeszcz jest zatrzęsienie, chociaż nie wszystkie części dzielnicy są jednakowo w tym zatrzęsieniu reprezentowane – stąd moje regularne zachwyty na tym blogu, gdy w sieci pojawia się obrazek ukazujący mało nam dotąd znany zakątek. Inaczej sprawa wygląda z ruchomymi obrazami – przez cztery lata…
Kilka miesięcy temu przy okazji prac nad drugim tomem albumu Wrzeszcz na dawnej pocztówce, w którym zapuszczamy się m.in. w okolice ul. Partyzantów, odwiedziłem Komendę Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku. W jej archiwum znalazłem m.in. trzy zdjęcia przedstawiające przedwojennego gdańskiego strażaka o nazwisku Ferdinand Hemke. Fotografie pokazują go w różnych okresach służby: „] Wojtek Gruszczyński…
Dziś o północy mija równe 10 lat od momentu uruchomienia naszej – tj. Janka Daniluka i mojej – wspólnej strony internetowej o nieco pompatycznej nazwie Projekt Dolny Wrzeszcz – Niezależna Inicjatywa Historyczna. Była to próba zapełnienia rażącej luki w dziejopisarstwie gdańskim – próba przyjęta z dużym entuzjazmem, bowiem w pierwsze 48 godzin zanotowała aż 1500…
Twierdziłem i twierdzę, że jeśli chodzi o przedwojenne wrzeszczańskie pocztówki, to po strychach i piwnicach wciąż jeszcze poukrywanych jest wiele zaskakujących widoków. Słuszność tej wiary potwierdził ostatnio serwis aukcyjny eBay.de. Najpierw na aukcję wystawiono pocztówkę z 1910 roku przedstawiającą Bahnhofstrasse, czyli dzisiejszą ul. Dmowskiego, na odcinku przed skrzyżowaniem z ul. Brzozową: Widzimy tu Hotel Reichsadler (dziś w…
Niedawno uświadomiłem sobie, że we Wrzeszczu – i całym Gdańsku – brakuje oznaczeń miejsc, w których mieszkali znani, ważni lub zasłużeni dla miasta ludzie. Nie chodzi mi o tablice-pomniki, ale o estetyczne tablice informacyjne, które mówiłby o związku danej lokalizacji ze „sławną” osobą. Taki system działa chociażby w Wielkiej Brytanii – np. w Londynie napotkać można liczne…
W Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej wypatrzyłem ostatnio dwie bardzo ciekawe fotografie Wrzeszcza. Wykonał je ok. 1893 roku niejaki Wilhelm Dreesen. Chciałbym dziś Wam zaprezentować pierwszą z nich. Zdjęcie zrobiono z Góry Jana. Widoki z tego wzniesienia pojawiały się na dziesiątkach pocztówek, jednak zazwyczaj są one późniejsze i ukazują już prawie ukształtowaną dzielnicę. Tymczasem omawiana tutaj fotografia…
Zaryzykuję i powtórzę stwierdzenie, które w ostatnich dniach słyszałem wielokrotnie: oto najbardziej oczekiwana „gdańska” książka mijającego roku. Do „masowego czytelnika” (czy istnieje jeszcze coś takiego?) nareszcie trafia monografia poświęcona słynnemu przedwojennemu gdańskiemu klubowi – KS Gedanii. Wysiłek podjął dr Janusz Trupinda, na co dzień mediewista i pracownik Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, a od kilku lat…
Jak zapewne wielu z Was wie, ukończyłem „słynną” Dwójkę, czyli II LO we Wrzeszczu. Przy okazji 70. urodzin szkoły wraz z Janem Danilukiem napisaliśmy tekst o historii budynku szkoły do okolicznościowej publikacji. Przy okazji 75. urodzin „Dwójki”, poproszono mnie o napisanie osobistego kawałka wspomnieniowego. Poniżej „przedrukowuję” opublikowany tam tekst: „Dwójkę” pamiętam dobrze. Rocznice takie jak…
Gdańsk ma szczęście do historyków-pasjonatów, ludzi, którzy zajmują się badaniem i popularyzacją przeszłości naszego miasta nie z racji obranego zawodu, ale raczej obok tej działalności, a czasem wręcz niezależnie od niej. Jedną z takich osób jest Sebastian Zomkowski, zawodowo związany z Zakładem Komunikacji Miejskiej w Gdańsku, a „prywatnie” autor wydanego właśnie albumu Tramwajem przez Gdańsk. Sebastian Zomkowski…
W ostatnich latach Pomorska Biblioteka Cyfrowa udostępniła na swoich serwerach całą masę publikacji, po które dotąd trzeba było fatygować się do np. Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Dzięki temu przeciętny pasjonat historii naszego miasta może bez wychodzenia z domu sięgnąć po m.in. XIX-wieczne przewodniki po Gdańsku, Danzig und seine Bauten, czy księgi adresowe Gdańska z lat…
Portal Trójmiasto zaprezentował wczoraj radziecką kronikę wygrzebaną ze zbiorów Rosyjskiego Państwowego Archiwum Kino-Foto Dokumentów, na której upamiętniono zdobycie Gdańska wiosną 1945 roku przez Armię Czerwoną. Film jest czarno-biały, w połowie pozorowany i nie robi aż takiego wrażenia, jak prezentowany tu kiedyś kolorowy film z 1946-47 roku, jednak i tak jest niesamowity. Otóż widać na nim m.in. luterański…
W centrum Wrzeszcza wciąż jeszcze są miejsca niezagospodarowane albo zagospodarowane tymczasowo. Od dekad w różnych punktach utrzymuje się prowizorka, która – co tu dużo mówić – przynosi wstyd dzielnicy. Jednym z takich miejsc jest skwerek przy skrzyżowaniu ul. Waryńskiego z al. Grunwaldzką, o którym ostatnio znów robi się głośno. Otóż w sierpniu ma tam stanąć pomnik Anny Walentynowicz,…
Przed kilkunastoma minutami na niemieckim eBay’u zakończyła się licytacja bardzo rzadkiej i jednocześnie bardzo pięknej pocztówki z 1906 roku, przedstawiającej Marienstrasse, czyli ul. Wajdeloty: Widokówka „poszła” za 168 euro!!! Nabywcy gratuluję – i podziwiam jego/jej brawurę… 😉 Przy okazji przypominam inne cudo z tej ulicy: 100 lat temu przy Marienstrasse
Dziś rano w Lubece w wieku 87 lat zmarł pisarz Günter Grass. Dla jednych to wiadomość smutna, dla innych – obojętna (a kto to był ten Grass?). Jedni bezkrytycznie uwielbiają jego twórczość, inni – wieszają psy za epizod z Waffen-SS i rzekomo antyizraelski wiersz. Media prześcigają się w cytowaniu Wikipedii i przypominaniu o literackim Noblu…
Portal aukcyjny eBay chyba nigdy nie przestanie mnie zaskakiwać. Raz na kilka miesięcy pojawiają się na nim pocztówki, od których spadają mi skarpetki. Co prawda nie zawsze czynią to z takim szelestem, jak w przypadku wrzeszczańskiego dworca kolejowego, ale na to, co pojawiło się tam ostatnio, nie mogę narzekać. Otóż za kilka godzin zakończy się aukcja pocztówki przedstawiającej Baumbach…
Zostawiam kilka zdjęć:
Właśnie ukazała się rzecz dla miłośników historii Wrzeszcza bezcenna: książeczka Elise Püttner zatytułowana Jaśkowa Dolina i Góra Jana nieopodal Gdańska. Jej tłumaczenia i wydania podjął się duet Aleksander Masłowski i Roman Kowald, który przed pięciu laty wydał tłumaczenia dwóch innych XIX-wiecznych tekstów: Cały Gdańsk za dwadzieścia srebrnych groszy W. F. Zerneckego oraz Dawno temu w Nowym Porcie Maxa…
Portal Trójmiasto.pl donosi, że kolejarze chcą rozebrać zabytkową nastawnię bramową we Wrzeszczu. No nareszcie ktoś powiedział to głośno – brawo! Rozebrać! Na cholerę nam to dziadostwo?! Jest stare, w sraczkowatym kolorze, do tego obsrane przez ptaki, straszy tylko, zagraża pociągom i robi im niepotrzebny smutny cień. Wyburzyć, rozebrać! Kto to widział płakać nad takimi ruderami?…
Jednym z najbardziej tajemniczych miejsc przedwojennego Wrzeszcza jest dla mnie Hotel Hohenzollern. Dlaczego? Bo nie znam żadnych jego wyraźnych fotografii. Przybytek ten stał do 1945 roku na rogu dzisiejszej al. Grunwaldzkiej i ul. Kościuszki, vis-a-vis niewielkiego, starego katolickiego cmentarza; obecnie w miejscu zajmowanym przez budynek hotelu przebiega wiadukt al. Żołnierzy Wyklętych: Hotel swą nazwą czcił, rzecz jasna, niemiecką…
Dyskusja na jednym z gdańskich for historycznych przypomniała mi o pewnym niesamowitym zdjęciu lotniczym. Nie, nie chodzi mi o kolekcję zdjęć z 1929 roku, zaprezentowanych cztery lata w arcyciekawym albumie, lecz o pojedynczą fotkę, datowaną między 1917 a 1925 rokiem, a którą znaleźć można w archiwum ETH-Bibliothek z Zurychu. Kiedyś zamieściłem je tutaj, ale w trochę…
Browar na Kuźniczkach przestał działać kilkanaście lat temu. Może nam się to podobać lub nie, tak samo, jak może się nam podobać lub nie fakt, iż teren kupiło PB Górski i buduje na nim osiedle mieszkaniowe. Na fakty nie ma się jednak co obrażać, warto zatem przyjrzeć się pozytywom. Jednym z nich jest to, że…
Każde gdańskie dziecko wie, że jak pogrzebie z ziemi wystarczająco głęboko, to prędzej czy później znajdzie ciekawy fant. Nic dziwnego więc, że trwająca od kilku lat gigantyczna przebudowa okolic wrzeszczańskiego dworca przyniosła ze sobą sporo ciekawych odkryć. Myślę, że warto podsumować te znaleziska. 1) Zaczęło się wczesną wiosną, od piwnic i fundamentów pierwszego wrzeszczańskiego dworca…
Kilka miesięcy temu napisałem, że Górny Wrzeszcz to dla mnie kraina wciąż w dużej mierze tajemnicza. Uwaga ta tym bardziej ma zastosowanie do tej części dzielnicy, którą dziś nazywamy Aniołkami. Niby to Wrzeszcz, ale jakoś tak nie bardzo… Korzystając więc z pięknej pogody zacząłem te okolice eksplorować. Tereny nazywane dziś Aniołkami w przeszłości były częścią wsi Suchanino (Zigankenberg);…
Kilka tygodni temu Kamil Sobolewski, twórca strony HistoriaKokoszek.pl, a prywatnie mój starszy kolega z czasów dzieciństwa w dawnej Kolonii Rzeszy, obdarował mnie nietypowym fantem. W pierwszym momencie pomyślałem, że robi sobie jaja i zaprasza mnie z powrotem na łono kościoła katolickiego. Okazało się jednak, że nie. Fant jest zupełnie niewinny, a do tego bardzo wrzeszczański:…
Od lat mówiło się o likwidacji osiedla przy ul. Nad stawem we Wrzeszczu, nazywanym Indiańską Wioską, ale jakoś nikt w to szczególnie nie wierzył, a najmniej chyba sami mieszkańcy, którzy przez dekady zdążyli się tam nieźle zadomowić. Zmieniło się to dopiero w ostatnich kilku latach, kiedy okolice wrzeszczańskiego dworca zamieniono w wielki plac budowy. Ale…
Ostatnie kilka tygodni były obłędne – oczywiście w absolutnie pozytywnym sensie tego słowa. Nasza – tj. Jana Daniluka i moja – długo oczekiwana książka/album Wrzeszcz na dawnej pocztówce trafiła do sprzedaży i została przyjęta z ogromnym entuzjazmem, my sami zaś oficjalnie weszliśmy na salony. Czas więc chyba na małe podsumowanie. Album swoją prapremierę miał w…
No i stało się. Czy nam się to podoba, czy nie, 27 marca 2014 roku zapisze się w historii Wrzeszcza jako dzień, w którym oficjalnie oddano do użytku Centrum Biurowe Neptun – najwyższy budynek biurowy w mieście. Prawie 85-metrowy kolos powstał na działce przez ponad pół wieku zajmowanej przez Dom Towarowy „Neptun” (popularny Pedet). Nowy…