Wojenny Wrzeszcz na kolorowym filmie!

Nieco ponad dwa lata temu na YouTube’owym kanale kolońskiej Weltfilmerbe opublikowany został film z prywatnego archiwum, ukazujący Gdańsk – oraz Wrzeszcz – w roku 1940. Film – co zrozumiałe – wzbudził wielką sensację – tutaj możesz przeczytać moją analizę. Okazuje się, że jest ciąg dalszy! Trzy tygodnie temu na tym samym kanale pojawiło się inne nagranie…

Sensacyjna pocztówka z niezwykłą kamienicą

W ostatnim dniu ubiegłego roku w tworzonym przez użytkowników portalu z obrazkami FotoPolska pojawiła się sensacyjna pocztówka, wyszperana z któregoś z portali aukcyjnych. Gdy ją zobaczyłem, to omal nie spadłem z kanapy: W pierwszym momencie z niczym się nie kojarzy, a przecież jest to budynek bardzo charakterystyczny i dobrze we Wrzeszczu wyeksponowany. Mowa o dziś…

Drób, dużo drobiu na pograniczu Wrzeszcza i Zaspy

Duża część mojego najnowszego artykułu w czasopiśmie 30 dni (popełnionego wspólnie z Janem Danilukiem), poświęconego historii obozu pracy przymusowej Narvik dotyczy jego powojennych losów. Przez kilka dekad baraki wykorzystywane były w rozmaitych celach: jako budynki biurowe, przemysłowe, ale także – co dziś słusznie szokuje – mieszkalne. Podobnie działo się z innymi barakami o wojennej proweniencji w…

Reklama gdańskiego Bratniaka w poznańskim czasopiśmie

Niedawno zakończyła się na Allegro ciekawa aukcja (nie było ofert kupna!) – egzemplarz czasopisma Wielkopolska Ilustracja (nr 35 z 1 VI 1935): Zamieszczono w nim całostronicowy artykuł-reklamę, zawierający “garść informacyj o Ognisku Wycieczkowym w Gdańsku, przy Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów Polskich Politechniki Gdańskiej”, czyli popularnym Bratniaku przy Heeresanger 11 (dziś al. Legionów 11, budynek SP…

Wrzeszcz na sensacyjnym filmie z 1940 roku

Jak zapewne większość z Was zdążyła się zorientować, zdjęć ukazujących dawny Wrzeszcz jest zatrzęsienie, chociaż nie wszystkie części dzielnicy są jednakowo w tym zatrzęsieniu reprezentowane – stąd moje regularne zachwyty na tym blogu, gdy w sieci pojawia się obrazek ukazujący mało nam dotąd znany zakątek. Inaczej sprawa wygląda z ruchomymi obrazami – przez cztery lata…

Ktokolwiek widział… Gdański strażak Ferdinand Hemke

Kilka miesięcy temu przy okazji prac nad drugim tomem albumu Wrzeszcz na dawnej pocztówce, w którym zapuszczamy się m.in. w okolice ul. Partyzantów, odwiedziłem Komendę Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku. W jej archiwum znalazłem m.in. trzy zdjęcia przedstawiające przedwojennego gdańskiego strażaka o nazwisku Ferdinand Hemke. Fotografie pokazują go w różnych okresach służby: “] Wojtek Gruszczyński…

Nowe pocztówkowe cuda z eBay’a

Twierdziłem i twierdzę, że jeśli chodzi o przedwojenne wrzeszczańskie pocztówki, to po strychach i piwnicach wciąż jeszcze poukrywanych jest wiele zaskakujących widoków. Słuszność tej wiary potwierdził ostatnio serwis aukcyjny eBay.de. Najpierw na aukcję wystawiono pocztówkę z 1910 roku przedstawiającą Bahnhofstrasse, czyli dzisiejszą ul. Dmowskiego, na odcinku przed skrzyżowaniem z ul. Brzozową: Widzimy tu Hotel Reichsadler (dziś w…

Panorama Wrzeszcza sprzed ponad 120 lat

W Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej wypatrzyłem ostatnio dwie bardzo ciekawe fotografie Wrzeszcza. Wykonał je ok. 1893 roku niejaki Wilhelm Dreesen. Chciałbym dziś Wam zaprezentować pierwszą z nich. Zdjęcie zrobiono z Góry Jana. Widoki z tego wzniesienia pojawiały się na dziesiątkach pocztówek, jednak zazwyczaj są one późniejsze i ukazują już prawie ukształtowaną dzielnicę. Tymczasem omawiana tutaj fotografia…

Niezwykłe zdjęcie Wrzeszcza na przełomie epok

W ostatnich latach Pomorska Biblioteka Cyfrowa udostępniła na swoich serwerach całą masę publikacji, po które dotąd trzeba było fatygować się do np. Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Dzięki temu przeciętny pasjonat historii naszego miasta może bez wychodzenia z domu sięgnąć po m.in. XIX-wieczne przewodniki po Gdańsku, Danzig und seine Bauten, czy księgi adresowe Gdańska z lat…

Ulica Wajdeloty na pocztówce za 700 zł!

Przed kilkunastoma minutami na niemieckim eBay’u zakończyła się licytacja bardzo rzadkiej i jednocześnie bardzo pięknej pocztówki z 1906 roku, przedstawiającej Marienstrasse, czyli ul. Wajdeloty: Widokówka “poszła” za 168 euro!!! Nabywcy gratuluję – i podziwiam jego/jej brawurę… 😉 Przy okazji przypominam inne cudo z tej ulicy: 100 lat temu przy Marienstrasse

Pocztówkowe cymelia na niemieckim eBay’u

Portal aukcyjny eBay chyba nigdy nie przestanie mnie zaskakiwać. Raz na kilka miesięcy pojawiają się na nim pocztówki, od których spadają mi skarpetki. Co prawda nie zawsze czynią to z takim szelestem, jak w przypadku wrzeszczańskiego dworca kolejowego, ale na to, co pojawiło się tam ostatnio, nie mogę narzekać. Otóż za kilka godzin zakończy się aukcja pocztówki przedstawiającej Baumbach…

Tajemniczy Hotel Hohenzollern

Jednym z najbardziej tajemniczych miejsc przedwojennego Wrzeszcza jest dla mnie Hotel Hohenzollern. Dlaczego? Bo nie znam żadnych jego wyraźnych fotografii. Przybytek ten stał do 1945 roku na rogu dzisiejszej al. Grunwaldzkiej i ul. Kościuszki, vis-a-vis niewielkiego, starego katolickiego cmentarza; obecnie w miejscu zajmowanym przez budynek hotelu przebiega wiadukt al. Żołnierzy Wyklętych: Hotel swą nazwą czcił, rzecz jasna, niemiecką…

Wrzeszcz z lotu ptaka na zdjęciu sprzed wieku

Dyskusja na jednym z gdańskich for historycznych przypomniała mi o pewnym niesamowitym zdjęciu lotniczym. Nie, nie chodzi mi o kolekcję zdjęć z 1929 roku, zaprezentowanych cztery lata w arcyciekawym albumie, lecz o pojedynczą fotkę, datowaną między 1917 a 1925 rokiem, a którą znaleźć można w archiwum ETH-Bibliothek z Zurychu. Kiedyś zamieściłem je tutaj, ale w trochę…

W piwnicach wrzeszczańskiego browaru

Browar na Kuźniczkach przestał działać kilkanaście lat temu. Może nam się to podobać lub nie, tak samo, jak może się nam podobać lub nie fakt, iż teren kupiło PB Górski i buduje na nim osiedle mieszkaniowe. Na fakty nie ma się jednak co obrażać, warto zatem przyjrzeć się pozytywom. Jednym z nich jest to, że…

Sezon wrzeszczańskich wykopalisk

Każde gdańskie dziecko wie, że jak pogrzebie z ziemi wystarczająco głęboko, to prędzej czy później znajdzie ciekawy fant. Nic dziwnego więc, że trwająca od kilku lat gigantyczna przebudowa okolic wrzeszczańskiego dworca przyniosła ze sobą sporo ciekawych odkryć. Myślę, że warto podsumować te znaleziska. 1) Zaczęło się wczesną wiosną, od piwnic i fundamentów pierwszego wrzeszczańskiego dworca…

Aniołki dla początkujących

Kilka miesięcy temu napisałem, że Górny Wrzeszcz to dla mnie kraina wciąż w dużej mierze tajemnicza. Uwaga ta tym bardziej ma zastosowanie do tej części dzielnicy, którą dziś nazywamy Aniołkami. Niby to Wrzeszcz, ale jakoś tak nie bardzo… Korzystając więc z pięknej pogody zacząłem te okolice eksplorować. Tereny nazywane dziś Aniołkami w przeszłości były częścią wsi Suchanino (Zigankenberg);…

Nietypowy prezent z Wrzeszczem na plecach

Kilka tygodni temu Kamil Sobolewski, twórca strony HistoriaKokoszek.pl, a prywatnie mój starszy kolega z czasów dzieciństwa w dawnej Kolonii Rzeszy, obdarował mnie nietypowym fantem. W pierwszym momencie pomyślałem, że robi sobie jaja i zaprasza mnie z powrotem na łono kościoła katolickiego. Okazało się jednak, że nie. Fant jest zupełnie niewinny, a do tego bardzo wrzeszczański:…

Requiem dla Indiańskiej Wioski

Od lat mówiło się o likwidacji osiedla przy ul. Nad stawem we Wrzeszczu, nazywanym Indiańską Wioską, ale jakoś nikt w to szczególnie nie wierzył, a najmniej chyba sami mieszkańcy, którzy przez dekady zdążyli się tam nieźle zadomowić. Zmieniło się to dopiero w ostatnich kilku latach, kiedy okolice wrzeszczańskiego dworca zamieniono w wielki plac budowy. Ale…

Wycieczka do Leśnej Chatki

Czekając na druk albumu Wrzeszcz na dawnej pocztówce postanowiłem wziąć oddech, odpocząć trochę od opatrzonych już widoków i dla odmiany obejrzeć sobie coś “nowego”. Pretekstu dostarczył mi Tomek Domżalski, zbieracz pocztówek (jak sam zaznacza: jeszcze nie kolekcjoner), który użyczył kilku perełek do ww. wydawnictwa, oraz piękna, wiosenna już właściwie pogoda. Otóż niedawno Tomek kupił na…

Wrzeszczańscy Huzarzy Śmierci na filmie

Niedawno na YouTubie pojawił się sensacyjny filmik. Ma niecałe 5 minut i na pierwszy rzut oka niby nie pokazuje niczego specjalnego – jacyś żołnierze paradują na koniach na jakimś polu… Nie są to jednak zwykli żołnierze, ani zwykła parada; również miejsce trudno nazwać zwyczajnym. Na filmie uwieczniono paradę słynnych Huzarów Śmierci, skoszarowanych w Strzyży! I…

Al. Grunwaldzka na fotografii z lat II wojny

Na niemieckim eBay’u znów smaczne kąski – tym razem kilka zdjęć Gdańska z 1941 roku, wśród nich rzadki widok Hauptstrasse/Adolf-Hitler-Strasse w kierunku wrzeszczańskiego rynku, na odcinku przed skrzyżowaniem alei z Baumbachallee, czyli dzisiejszą ul. Konopnickiej (to miejsce, w którym widać kamienicę z narożnym wykuszem oraz charakterystyczną wieżyczką): Ten fragment al. Grunwaldzkiej nieczęsto prezentowany był na…

Kwit z emalierni Johannesa Segora

Krzysztof Grynder, znany w środowisku kolekcjoner gedanialiów i wydawca, przesłał mi niedawno jedną ze swoich pomniejszych aukcyjnych zdobyczy, prezentowane poniżej zaświadczenie o odbyciu nauki: Wydawać by się mogło, że to dokument, jakich tysiące „wala się” po strychach i piwnicach. Ten jednak „kwit” jest pamiątką po firmie, która swą siedzibie miała we Wrzeszczu, a do tego…

Nowe Szkoty na przedwojennej fotografii

Przed wojną pewne fragmenty Wrzeszcza uwieczniano na pocztówkach dosyć namiętnie, inne zaś – bardzo rzadko bądź wcale (chociaż niewykluczone, że po prostu nie wszystko dotrwało do naszych czasów lub też nie wszystko zostało już “odkryte” – vide casus wrzeszczańskiego dworca). Nieobecność pewnych miejsc na przedwojennych widokówkach jest dla mnie co najmniej zastanawiająca. Dlaczego ani jedna…

Wojenny Wrzeszcz na prywatnych zdjęciach

Dziś miało być o czymś innym, ale znów będzie o cudach wystawianych na niemieckim eBay’u. Otóż wczoraj zakończyło się kilka bardzo ciekawych aukcji z Gdańskiem i Wrzeszczem w roli głównej. Na sprzedaż wystawiono prywatne zdjęcia, zrobione podczas II wojny światowej. Te cztery zwróciły moją szczególną uwagę: Widzimy tu hangar lotniczy wrzeszczańskiego lotniska, sfotografowany jakby z…

Grüße aus Reichskolonie czyli pocztówkowy cymes

Całkiem niedawno zachwycałem się nieznanym nikomu wcześniej i niezwykle rzadkim ujęciem baraków obozu kompanii podchorążych Kriegsmarine przy al. Hallera. Dziś chciałbym się podzielić zachwytem innymi rzadkościami, przedstawiającymi dla odmiany tę część Dolnego Wrzeszcza, w której się wychowałem, a mianowicie dawne osiedle Kolonia Rzeszy (Reichskolonie). Skan poniższej pocztówki pojawił się na Forum Dawny Gdańsk wiosną 2006…

Obóz kompanii podchorążych Kriegsmarine przy Ostseestrasse

Jan Daniluk, współautor Dolnego Wrzeszcza i Zaspy, zawodowo zajmuje się historią gdańskiego garnizonu, ze szczególnym naciskiem na okres II wojny światowej. Kiedy kilka miesięcy temu pokazał mi poniższe zdjęcie, to z wrażenia spadły mi skarpetki: Każdy, kto choć trochę zna Wrzeszcz bez problemu rozpozna widoczny w tle kościół przy ul. Mickiewicza (wówczas Christuskirche). Dla ułatwienia…