Przed świętami, po nieco ponad dwuletnich pracach konserwatorsko-remontowo-adaptacyjnych, do użytku oddano zrewitalizowany Dom Zdrojowy w Brzeźnie – piękny budynek sprzed 130 lat, który przez ostatnie dekady niszczał, wołając o pomstę do nieba. A przecież jest to najstarszy, zachowany do dziś, przykład infrastruktury kuracyjnej nie tylko w Gdańsku, ale na całym wybrzeżu Zatoki Gdańskiej.

Gospodarzem uratowanego w końcu obiektu zostało Hevelianum, które urządziło tu placówkę edukacyjną z bazą noclegową i gastronomiczną. Inwestycja ta – kosztująca niespełna 27 mln zł i sfinansowana w całości z pieniędzy miejskich, czyli z naszych – ma być „pierwszym (…) krokiem na drodze do przywrócenia nadmorskiej dzielnicy Brzeźno niegdysiejszej funkcji uzdrowiskowej” (to słowa Pani Prezydent Gdańska), albo (tu już słowa samego Autora publikacji, o której za chwilę) „elementem szerszego planu władz miejskich nadania tak samemu Brzeźnu, jak i całemu pasowi nadmorskiemu w granicach miasta nowego oblicza”. Brzmi intrygująco i ambitnie – cóż, pożyjemy-zobaczymy. Na razie mamy „nowy” Dom Zdrojowy, a na deser – historyczną książeczkę.

„Dom Zdrojowy. Kurort Brzeźno 1893-2021” Jana Daniluka to – podobnie jak poprzednie publikacje tego autora, popełnione dla Hevelianum – ciesząca oko pozycja dla szerokiego grona odbiorców. Jako że nie sposób opowiedzieć historii tytułowego obiektu w oderwaniu od miejsca, w jakim powstał i się rozwijał, to dowiemy się z niej czegoś więcej także o samym Brzeźnie.

Autor oparł swą opowieść o ilustracje – m.in. dawne zdjęcia, pocztówki i fragmenty planów miasta. Prowadzi nas chronologicznie od krótkiego zarysu historii Brzeźna, trzech nieudanych podejść do stworzenia stałego kurortu (1803-06, 1810-13, 1822-31) i wreszcie próby udanej (1833), przez budowę interesującego nas obiektu, jego dzieje przed- i powojenne, po ukończoną właśnie rewitalizację. Tekst wzbogacają fragmenty dawnych przewodników turystycznych, artykułów prasowych oraz wspomnień. W książeczce znajdziemy także sporo interesujących szczegółów o Hali Plażowej, łazienkach, brzeźnieńskich fortyfikacjach, Pomniku 17. Pułku Artylerii Ciężkiej, molo, kościele, rozwoju przestrzennym samej dzielnicy, dawnych sportach, rybołówstwie, promenadzie spacerowej czy komunikacji.

Cennym dodatkiem do całości jest współczesny plan Brzeźna, na którym zaznaczono wybrane historyczne – także te nieistniejące – obiekty. Dowiemy się z niego m.in. w którym (zachowanym do dziś) budynku działała brzeźnieńska poczta.

Całość jest krótka (128 stron), wypełniona ilustracjami i ładnie wydana. „Dom Zdrojowy. Kurort Brzeźno 1893-2021” to rzetelne – chociaż skrótowe – opracowanie, pozwalające mieć nadzieję, że skoro dzielnica ma zyskać „nowe oblicze”, to może i doczeka także pogłębionego opracowania historii tego starego. Czego Wam i sobie bardzo życzę.

Jan Daniluk, Dom Zdrojowy. Kurort Brzeźno 1893-2021, Gdańsk 2021