Kilka tygodni temu nakładem Wydawnictwa Marpress ukazała się książka Jana Daniluka Dwudziestolecie pomiędzy. Miniatury o Wolnym Mieście Gdańsku (1920-1939).

Jest to zbiór 33 artykułów, w większości wcześniej opublikowanych na portalu Trójmiasto.pl, stanowiących swego rodzaju mozaikę przedwojennej gdańskiej rzeczywistości, z podziałem na kilka kategorii. „Rzeczy pierwsze” – stacje benzynowe, rozgłośnia radiowa, lotnisko, zoo, muzeum historii miasta – to raz. Codzienność – motoryzacja, taksówki, różne oblicza sportu (od piłki nożnej, przez kajaki, po… narty), galerie handlowe – to dwa. Ciemna strona miasta – prostytucja, przestępczość – to trzy. I wreszcie niezwykłe wydarzenia – przeloty Grafa Zeppelina, Światowy Kongres Esperantystów, Noc Kryształowa – to cztery. A wszystko to poprzedzone wstępem, w którym Autor rozprawia się z popularnymi mitami dotyczącymi Wolnego Miasta – że było tworem wyjątkowym, do tego wielokulturowym i… wolnym.

Na niemal 300 stronach Jan Daniluk przedstawia fakty znane i nieznane, a zarazem dzieli się zaskakującymi ciekawostkami. Oto kilka z nich dotyczących naszej tylko dzielnicy: noszono się z zamiarem budowy krytej pływalni oraz przekształcenia jednej z danych hal lotniczych na halę targowa; podczas obchodów nocy świętojańskiej w 1924 roku na szczycie słupa na Festynowej Łące ustawiono antenę radiową, która „ściągała” do umieszczonych na dole głośników muzykę emitowaną przez zagraniczne rozgłośnie; w międzywojennym Wrzeszczu były wyznaczone postoje taksówek oraz ulice jednokierunkowe (!).

A wszystko to podane w szerszym kontekście historycznym i okraszone wartościowymi, nieopatrzonymi ilustracjami.

Dwudziestolecie pomiędzy nie tylko pozwala nam lepiej poznać i zrozumieć wiele elementów tej skomplikowanej układanki, jaką było międzywojenne gdańskie pseudopaństwo, ale także odmitologizowuje międzywojenny Danzig. Dla miłośników historii lokalnej pozycja obowiązkowa.

Jan Daniluk, Dwudziestolecie pomiędzy. Miniatury o Wolnym Mieście Gdańsku (1920-1939), Wydawnictwo Marpress, Gdańsk 2022

Powyższy tekst jest przerobioną wersją tekstu, który opublikowałem 19 kwietnia 2022 na portalu Trójmiasto.pl