W zeszłym roku gdańskie Hevelianum wydało syntetyczną publikację o historii zajmowanej przez siebie Góry Gradowej, w tym zaś proponuje praktyczny spacerownik po tym miejscu.

Na niespełna 80 stronach skatalogowano poszczególne obiekty i poukładano je w trzy propozycje tras spacerowych. W ten sposób otrzymujemy coś na kształt leksykonu – każde hasło opatrzono zdjęciem i syntetycznym opisem, informującym do czego służy(ł) dany obiekt oraz kiedy i jak go zbudowano. Dowiadujemy się więc o poszczególnych budynkach historycznych – koszarach, schronach, remizach, wartowniach, bramach, laboratorium amunicyjnym, galerii strzeleckiej, suchej fosie, domu wałmistrza – ale także o obiektach zupełnie współczesnych – budynku dworca PKS, krzyżu milenijnym, pomniku ofiar epidemii chorób zakaźnych 1945-46, punkcie widokowym – oraz bezpośrednio związanych z działalnością Hevelianum – o maszcie flagowym, zegarze słonecznym czy… pasiece. Nawigację w wyobraźni oraz w terenie ułatwia dołączony przejrzysty plan Góry Gradowej, na którym oznaczono każdy z obiektów.

Dzieje Fortu. Spacerownik to ładnie wydana publikacja dla szerokiego odbiorcy, która nie tylko mobilizuje do wyjścia z domu – zwłaszcza teraz, gdy przyszła złota polska jesień – ale także zachęca do świadomego eksplorowania miejsca, które szczęśliwie wróciło na mapę mentalną gdańszczan oraz z roku na rok przyciąga coraz więcej turystów. Szkoda tylko, że podobnie jak w przypadku poprzedniej publikacji Hevelianum, i ta ma niepozorną, niezachęcającą okładkę…

Jan Daniluk, Dzieje Fortu. Spacerownik, Hevelianum, Gdańsk 2021