Tym razem chciałbym przybliżyć Wam historię powstania mojego ulubionego „strzyżańskiego” obiektu, a właściwie: kompleksu obiektów. Jest nim zespół budynków Państwowych Szkół Budownictwa przy al. Grunwaldzkiej. Kompleks ten stanowi doskonały przykład zarówno rozmachu, jak i funkcjonalności projektów realizowanych w Polsce w latach stalinowskich.
Do roku 1945 w miejscu tym nie znajdowało się dosłownie nic. Omawiany teren nie doczekał się zagospodarowania i do końca wojny pozostał łąką na obrzeżach Wrzeszcza.
Omawiana okolica na planie Gdańska z 1940 roku (zbiory Mikołaja Wierzbickiego)
Zainteresowano się nim dopiero na początku lat 50., kiedy to szukano miejsca pod budowę nowej siedziby dla szkół działających przy gdańskim Państwowym Ośrodku Szkolenia Zawodowego (POSZ). Zajmowały one wówczas budynek przy ul. Miszewskiego oraz baraki przy al. Zwycięstwa (noszącej w tamtych latach imię Marszałka Rokossowskiego). Rozległy, pusty teren na obrzeżach dzielnicy umożliwiał zaplanowanie i wzniesienie kompletnego „miasteczka” szkolnego.
Wznoszenie kompleksu rozpoczęto w 1951 roku od budowy dwóch budynków internatu (dziś oznaczonych literami A i B); pierwszy przeznaczono dla chłopców, w drugim tymczasowo umieszczono szkołę, dziewczętom przeznaczając jedynie najwyższą kondygnację; jednocześnie zaczęto wznosić budynek gospodarczy, mieszczący kuchnię i stołówkę. W 1954 roku oddano główny, reprezentacyjny gmach wraz z aulą, zaś cztery lata później – dwie sale gimnastyczne w bocznym jego skrzydle. Na bazę szkoły składały się także: budynek warsztatów, dwa boiska oraz park i zieleńce. Powstały w ten sposób kompleks stanowił swoisty rzemieślniczy kampus – uczniowie działających w nim szkół mogli zaspokajać większość swoich potrzeb życiowych bez konieczności wychodzenia poza jego teren.
Budynek Auli, widok od strony południowej (źródło: strona internetowa PSB)
Główny gmach PSB, widok od strony zachodniej (źródło: strona internetowa PSB)
PSB na radzieckim planie topograficznym Gdańska z 1959 roku
(źródło: mapy.eksploracja.pl)
Na przestrzeni lat działające w obiektach szkoły przechodziły liczne reorganizacje, ostatecznie połączono je w jeden zespół pod nazwą Państwowe Szkoły Budownictwa. Z czasem budynki zaczęły „odpadać” od PSB – znajdowały w nich swą siedzibę inne placówki. W 1959 roku trzecie piętro głównego gmachu zajął powołany w 1954 roku Zespół Szkół Elektrycznych (wcześniej mieścił się m.in. w barakach w Narwiku oraz przy al. Legionów), w 1960 przeniesiony do bloku B (budynek internatu) i wkrótce przekwalifikowany na Zespół Szkół Elektrycznych (w 2005 roku połączono z nim Zespół Szkół Zawodowych nr 10, w wyniku czego powstały Szkoły Elektryczne i Elektroniczne). 22 marca 1999 roku miasto przekazało drugi budynek internatu (A) Uniwersytetowi Gdańskiemu, który obecnie wykorzystuje go na potrzeby m.in. Instytutu Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa, Katedry Filologii Romańskiej oraz Katedry Kulturoznawstwa.Także budynek auli wynajmują prywatne firmy i organizacje (m.in. Gdańska Fundacja Przedsiębiorczości, SKOK Operator i Kancelaria Rachunkowa ABC).
Obecnie „ogryzione” PSB są odgrodzone od pozostałych, dawnych budynków płotem, same zieleńce i park zaś są zaniedbane; także samemu głównemu gmachowi szkoły przydałby się lifting. Niemniej kompleks ten pozostaje imponującym przykładem rozmachu i funkcjonalności budownictwa tamtej niesławnej epoki.
