Wrzeszcz z lotu ptaka na zdjęciu sprzed wieku

Dyskusja na jednym z gdańskich for historycznych przypomniała mi o pewnym niesamowitym zdjęciu lotniczym. Nie, nie chodzi mi o kolekcję zdjęć z 1929 roku, zaprezentowanych cztery lata w arcyciekawym albumie, lecz o pojedynczą fotkę, datowaną między 1917 a 1925 rokiem, a którą znaleźć można w archiwum ETH-Bibliothek z Zurychu. Kiedyś zamieściłem je tutaj, ale w trochę węższym kontekście. Otóż zdjęcie to ukazuje Wrzeszcz z lotu ptaka, widziany od strony północnej:

źródło: ETH-Bibliothek z Zurychu

źródło: ETH-Bibliothek z Zurychu

Atrakcji jest tu co nie miara, popatrzmy więc na nie razem. Najpierw zdjęcie z numerkami, a niżej legenda:

wrzeszcz_lotnicze_1917_1925_opisane
1 – Klepisko dawnego poligonu miejskiego (Wielki Plac Ćwiczeń – Grosser Exerzierplatz), robiące za “płytę” pierwszego lotniska; dziś jest teren dzielnicy Zaspa-Młyniec.
2 – Zabudowania pierwszego lotniska (docelowe powstało w latach 20. bliżej wiaduktu, zob. nr 9); dziś jest to rejon placu Wybickiego.
3 – „Indiańska wioska”, czyli niedoszłe koszary szkoły pilotów (Fliegerkaserne, dosł.: Koszary lotników) przy ul. Nad stawem, obecnie wyburzane.
4 – Wiadukt w ciągu ul. Kościuszki, łączący dzisiejszy Dolny Wrzeszcz z Górnym.
5 – Browar na Kuźniczkach (Danziger Aktien-Bierbrauerei), działający nieprzerwanie od 1871 do 2001 roku.
6 – Park Kuźniczki.
7 – Christuskirche (dziś kościół p.w. św. A. Boboli) przy ul. Mickiewicza.
8 – Teren dawnej osady Nowe Szkoty.
9 – Wiadukt w ciągu ul. Braci Lewoniewskich.
10 – Dawna baza 17. Batalionu Taborów w Strzyży.
11 – Budynek dawnej zajezdni technicznej, w którym od 2001 roku działa Klub Żak.
12 – Kolonia domów robotniczych Fundacji Abegga.
13 – Spichlerze Urzędu Aprowizacyjnego (Proviant-Amt) – przedostatni z nich wyburzono na początku tego wieku, na jego miejscu stanął market Lidl; w ostatnim działa m.in. myjnia samochodowa.
14 – Koszary w Strzyży.
15 – Hotel Hohenzollern na skrzyżowaniu dzisiejszej al. Grunwaldzkiej i ul. Kościuszki.
16 – Fabryka czekolady Sarotti, w miejscu, gdzie dziś stoi Galeria Bałtycka.
17 – Kościół na Czarnej (właściwie ul. ks. Zator-Przytockiego).
18 – Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła przy ul. Sobótki.
19 – Kompleks budynków Politechniki Gdańskiej.
20 – Kompleks budynków szpitala miejskiego w Aniołkach.
Czerwonym owalem oznaczyłem Kościół Mariacki na Głównym Mieście.

Według mnie powyższe zdjęcie zostało wykonane ok. 1920-1922 roku. Jest więcej niż prawdopodobne, że fotograf zrobił więcej, niż jedno zdjęcie tej części Gdańska, i że pewnego dnia wypłyną one w jakimś archiwum.

Zadziwia mnie jak wiele z widocznych tu miejsc przetrwało do dziś w praktycznie niezmienionym kształcie!

12 komentarzy na temat “Wrzeszcz z lotu ptaka na zdjęciu sprzed wieku

  1. Bardzo ciekawe zdjęcie i opis, można je analizować godzinami 🙂
    Jeśli chodzi o punkt 2 to wydaje mi się, że teraz to są bardziej okolice skrzyżowania ul. Nad Stawem z Kilińskiego (ale w stronę skrzyżowania ul. Kościuszki z Kilińskiego) , Plac Wybickiego na tym zdjęciu jest trochę bardziej w lewo i w górę.
    I jeszcze a propos punktu 13., wydawało mi się, że jeden ze spichlerzy Urzędu Aprowizacyjnego stoi do dzisiaj (jest w nim m.in. auto myjnia).

    • Co do nr 2, to napisałem “rejon”, można by więc przesunąć ten nr odrobinę w lewo, ale wtedy nie byłyby to “zabudowania” ;). Co do nr 13 – oczywiście masz rację, zupełnie o nim zapomniałem, już poprawiam w tekście – dzięki za czujność 😉

    • Witam Państwa,Jestem mieszkańcem Wrzeszcza gf3rnego( a przez całe życie myślałem że doelgno) mieszkam na ulicy Olszewskiego, jest to jedna z ulic w bezpośrednim sąsiedztwie Politechniki Gdańskiej co przysparza nam mieszkańcom ciągłe problemy, chodzi mianowicie o studentf3w a dokładniej o parkowane przez nich samochody, codziennie utrudniają nam życie, zajmują miejsca parkingowe, utrudniają a wręcz uniemożliwiają dojazd służbom porządkowym. Parkują samochody na chodnikach, powodując ich dewastację i uniemożliwiają poruszanie się przechodniom. W zeszłym roku miasto zleciło jednej z firm naprawę powierzchni naszych ulic ale niestety panowie załatali dosłownie kilka!!! dziur ( a tak nawiasem, jestem ciekawy czy przypadkiem nie otrzymali zapłaty za całość naprawy !!! warto byłoby sprawdzić) Jest też poważniejsze zagrożenie, budynki na ulicach Własna Strzecha, Wrf3blewskiego, Olszewskiego, Bracka, są budynkami ponad stuletnimi, w przypadku gdyby wybuchł pożar nie będzie szans aby dojechał wf3z straży pożarnej, nawet mały!! Prf3bowałem walczyć z tym zjawiskiem poprzez policję, straż miejską, gazetę wyborczą ale efekty tego są doraźne. Owszem straż miejska zakłada ciągle blokady ale jest to wszystko za mało.Politechnika ma dużo parkingf3w, ostatnio nawet przejęła teren na ulicy Fiszera po PGM i zrobiła tam parking, ale płatny i świeci on pustkami Zastanawiam się czy państwo mogą zrobić coś dla nas w tej kwestii.

  2. Witam. Czegoś tu nie rozumiem. Jeżeli Kościół na Czarnej jest po prawej to za nim powinna być Oliwa. Bo jeżeli Kościół Mariacki jest w głębi to Kościół na Czarnej powinien być po lewej stronie…..

  3. Dzień Dobry,
    tak się składa że kilkanaście lat spędziłem mieszkając we Wrzeszczu przy ulicy Wyspiańskiego (dawna Nowe Szkoty), wciąż szukam jakiś zdjęć na których będzie można rozpoznać zabudowania tej ulicy ale jak dotąd nie udało mi się niczego takiego znaleźć. Patrząc na zdjęcie nie zgadza mi się data wykonania, ponieważ wiem że budynek w którym mieszkałem oraz budynki w pobliżu a przede wszystkim małe osiedle domków robotniczych przy ulicy Saperów (które oglądałem codziennie z okna), wracając do meritum, powstały na początki zeszłego stulecia jak większość kamienic z mojej ulicy, ja obstawiałbym datę powstania zdjęcia na początek zeszłego stulecia a przynajmniej na 1917 a może wcześniej. Martwi mnie że na zdjęciu co prawda w pobliżu cyfry 8 niewiele można już zobaczyć ale zdecydowanie nie mogę zauważyć dość regularnych kształtów osiedla przy Saperów.

    • Pisze to po kilku dobrych latach jak widzę. Ale temat sie nie deakutalizuje 🙂 Zgadzam sie z Twoim komentarzem. Na moje oko fotka jest wykonana najpozniej 1921-22. Nie widze na niej mojejego aktualnego domu z 1922, z osiedla Saperow, ale wydaje sie ze widac sasiedni, blizniaczy z podobnego okresu.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *