Klub Studencki ŻAK przy al. Grunwaldzkiej

Jednym z niewielu miejsc we Wrzeszczu, gdzie dzieje się coś więcej niż handel i jedzenie (tak, mam tu na myśli obie tzw. galerie handlowe) jest Klub Studencki ŻAK przy al. Grunwaldzkiej 195/197. Ambitne kino, teatr, koncerty niszowych artystów o światowej renomie, wystawy. Dzisiaj mija 11 lat od dnia jego uroczystego otwarcia.

Sam Klub jest oczywiście dużo starszy – jego początki sięgają 1957 roku (tutaj możecie poczytać więcej na ten temat). Dla porządku wspomnę tylko, że do lat 90. Klub mieścił się w pięknym, neorenesansowym pałacyku z przełomu XIX i XX wieku, stojącym przy Wałach Jagiellońskich (wcześniej było to m.in. Naczelne Dowództwo XVII Korpusu Armijnego, siedziba Wysokiego Komisarza Ligi Narodów oraz Komitet Miejski PZPR, obecnie budynek zajmuje Rada Miasta Gdańska). Do nowoczesnego i funkcjonalnego obiektu na obrzeżach Wrzeszcza – a właściwie w Strzyży Dolnej – Klub wprowadził się w lipcu 2001 roku. Nie wszyscy jednak wiedzą, że „nowy” Żak to tak naprawdę zaadaptowane za sumę 6,7 mln zł dawne budynki technicznej zajezdni tramwajowej.

Zajezdnia ta powstała jeszcze przed I wojną światową, początkowo jako pętla tramwajowa (Endstation der Strassenbahn Danzig Langfuhr). Wykorzystywała obiekty wzniesione pierwotnie na potrzeby pobliskiej bazy 17. Batalionu Taborów.

Pierwotna pętla tramwajowa na fragmencie mapy Wrzeszcza z 1914 roku (zbiory BG PAN)

Pierwotna pętla tramwajowa na fragmencie mapy Wrzeszcza z 1914 roku (zbiory BG PAN)

Dzięki bezpośredniej bliskości linii kolejowej, zapewniającej łączność ze światem, do zajezdni trafiały nowe wagony dla miejskiego taboru, stąd też wysyłano stare wagony do modernizacji. Pod koniec XX wieku garaże, magazyny, hala napraw oraz pomieszczenia biurowo-socjalne były w opłakanym stanie. Zgodnie jednak z „modą” na ożywianie opuszczonych terenów poprzemysłowych nie wyburzono ich, lecz zaadaptowano dla nowej funkcji.

Rezultat tych wysiłków jest bardzo ciekawy. Powstał obiekt o powierzchni ponad 1000 m2, składający się z czterech brył: kino na 150 osób wraz z dwukondygnacyjnym zapleczem to skrzydło zachodnie, kawiarnia i pomieszczenia biurowe to skrzydło środkowe, sala teatralno-koncertowa na ok. 800 osób z antresolą to skrzydło wschodnie (nazywa się ją salą suwnicową, zachowano tam bowiem żółte szyny starej suwnicy); czwartą bryłą jest przeszklony pasaż w kształcie piramidy z antresolą-galerią, pełniący funkcję głównego wejścia do budynku.

„Nowy” Żak nie zajął jednak całego terenu dawnej zajezdni technicznej – tzw. plac drogowy został od niego odgrodzony, a w 2004 roku zamknięty i odłączony od sieci miejskich torowisk. Obecnie służy za… no właśnie, nie za bardzo wiadomo za co. Teren można sobie wydzierżawić, ale coś mi mówi, że prędzej czy później kupi go jakiś deweloper i postawi kolejny biurowiec. I ja nie będę miał zupełnie nic przeciwko.

Na koniec prośba do Was: czy dysponujecie zdjęciami zajezdni technicznej z czasów jej funkcjonowania? Czy macie jakiekolwiek inne materiały na jej temat? Jeśli tak, to proszę o kontakt.

DODANO 5.11.2018:

Prezentuję trzy zdjęcia z domowego archiwum p. Angeliki Marszał, na których częściowo widać wspomnianą w tekście zajezdnię techniczna:

2 komentarze na temat “Klub Studencki ŻAK przy al. Grunwaldzkiej

  1. Drobna uwaga: nie było czegoś takiego jak “Generalna Komendantura Garnizonu Pruskiego”. Jeśli już, to była komendantura (po prostu) garnizonu np. gdańskiego, ale ona akurat mieściła się gdzie indziej. Dzisiejszy budynek Nowego Ratusza był siedzibą dowództwa, ale… całego okręgu administracji wojskowej, który obejmował w latach 1890-1919 (w uproszczeniu) Pomorze Nadwiślańskie, Kujawy, część północno-wschodnią obecnego woj. wielkopolskiego). Było to więc Naczelne Dowództwo XVII Korpusu Armijnego, a nie “Generalna Komendantura Garnizonu Pruskiego”.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *